گرده جوش (Weld Bead) به ناحیهای از قطعه اطلاق میشود که در فرآیند جوشکاری با فلز جوش پر شده، سپس سرد شده و به حالت جامد درآمده است. کیفیت گرده جوش، تأثیر مستقیم بر استحکام و دوام سازههای جوش دادهشده دارد و برای اطمینان از کیفیت آن، باید از روشهای بازرسی مناسبی بهره برد. در این میان، قیمت الکترود جوشکاری نیز به عنوان یکی از عوامل کلیدی موثر بر کیفیت جوش، مورد توجه قرار میگیرد. انتخاب الکترودهای باکیفیت و مناسب، هرچند هزینه بیشتری دارد، اما به طور قابل توجهی میتواند استحکام و دوام گرده جوش را بهبود بخشد و از نیاز به تعمیرات زودهنگام جلوگیری کند.
گرده جوش و راه های بازرسی آن
ویژگیهای گرده جوش
1. شکل و ظاهر:
- همواری: گرده جوش باید صاف و هموار باشد و بدون برجستگیها و فرورفتگیهای زیاد.
- اندازه و شکل: اندازه و شکل گرده جوش باید با مشخصات طراحی سازگار باشد.
2. نفوذ جوش:
- عمق نفوذ: باید عمق نفوذ جوش کافی باشد تا اتصال قوی ایجاد کند. نفوذ ناکافی میتواند باعث ضعف در اتصال در ریشه جوش شود.
3. استحکام و چقرمگی:
- استحکام کششی و برشی: گرده جوش باید استحکام کششی و برشی مناسبی داشته باشد.
- چقرمگی: باید دارای چقرمگی مناسب باشد تا در برابر ضربهها و نیروهای مختلف مقاوم باشد.
4. ترکیب شیمیایی:
- ترکیب مواد: ترکیب شیمیایی گرده جوش باید با فلز پایه سازگار باشد تا ضمن دارا بودن استحکام از خوردگی و سایر مشکلات جلوگیری شود.
روشهای بازرسی گرده جوش
- بازرسی چشمی (Visual Inspection):
سادهترین و اولیهترین روش بازرسی است که با چشم غیرمسلح یا با استفاده از ابزارهای ساده مانند لوپ انجام میشود.
- موارد بررسی: عدم وجود ترک، تخلخل، نفوذ کافی، همراستایی و هماهنگی گرده جوش با سطح فلز پایه، صاف و یکنواخت بودن گرده جوش.
- بازرسی با مایعات نافذ (Liquid Penetrant Inspection - LPI):
این روش توسط ست اسپری های سه عددی انجام میگردد، ابتدا سطح محل جوش با اسپری تمیزو از آلودگیها پاک شده (Cleaner Spray)، پس از آن از یک مایع رنگی نافذ استفاده میشود که به ترکها و نقایص سطحی نفوذ میکند( Penetrant Spray )، و در مرحله آخر با استفاده از اسپری آشکار کننده ترکهای احتمالی مشخص میگردد(Developer Spray) .
- موارد بررسی: شناسایی ترکها و نقایص سطحی کوچک که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند.
- بازرسی با ذرات مغناطیسی (Magnetic Particle Inspection - MPI):
برای فلزات فرومغناطیس استفاده میشود. گرده جوش با یک میدان مغناطیسی تحریک میشود و سپس ذرات مغناطیسی به سطح اعمال میشوند که در صورت وجود نقص در ناحیه جوش، این ذرات تجمع مییابند و نقص را نشان میدهند.
-موارد بررسی: شناسایی ترکها و نقایص سطحی و زیرسطحی.از مزایای این روش ، قابلیت اجرای آن در محل و بصورت پرتابل میباشد.
- بازرسی با فراصوت (Ultrasonic Testing - UT):
امواج فراصوت به داخل فلز ارسال میشود و بازتاب آنها از نقصها ی و مرزهای داخل فلز ثبت میشود. این بازتابها به صورت سیگنالهای الکتریکی تحلیل میشوند.
- موارد بررسی: شناسایی ترکها، حفرهها، تخلخلها و نقصهای زیرسطحی و داخلی.
- بازرسی با پرتو ایکس (Radiographic Testing - RT):
پرتوهای ایکس یا گاما از ناحیه جوش عبور داده میشوند و بر روی فیلم عکاسی یا سنسورهای دیجیتال ثبت میشوند. نواحی با تراکم مختلف به صورت سایههای مختلف بر روی تصویر ظاهر میشوند.
- موارد بررسی: شناسایی ترکها، حفرهها، تخلخلها و نقصهای داخلی.
- بازرسی با امواج گردابی (Eddy Current Testing - ECT):
برای فلزات هادی الکتریسیته استفاده میشود. امواج الکترومغناطیسی به سطح اعمال میشوند و جریانهای گردابی تولید شده و بازتاب آنها تحلیل میشود.
- موارد بررسی: شناسایی ترکهای سطحی و نزدیک به سطح، تخلخلها و ناپیوستگیها.
نکات مهم در بازرسی گرده جوش
1. آموزش و تخصص:
بازرسان باید دارای تخصص و تجربه کافی در روشهای بازرسی باشند. آموزش مستمر و بهروزرسانی دانش فنی از اهمیت بالایی برخوردار است.
2. استانداردها و دستورالعملها:
بازرسی باید بر اساس استانداردها و دستورالعملهای معتبر انجام شود. این استانداردها معمولاً توسط سازمانهای معتبر جهانی مانند AWS (American Welding Society) و ISO تعیین میشوند.
3. ثبت و مستندسازی:
نتایج بازرسی باید به دقت ثبت و مستندسازی شوند تا برای تحلیلهای بعدی و تضمین کیفیت قابل استفاده باشند.
4. بازرسی پیشگیرانه:
انجام بازرسیهای دورهای و پیشگیرانه میتواند از وقوع نقصهای بزرگتر و هزینهبر جلوگیری کند.
5. استفاده از تجهیزات مناسب:
استفاده از تجهیزات و ابزارهای بازرسی مناسب و کالیبره شده نقش مهمی در دقت و صحت نتایج بازرسی دارد.
تضمین کیفیت و استحکام جوش با بازرسیهای حرفهای فولاد حامیران ; کلید افزایش ایمنی و عمر سازههای صنعتی
گرده جوش به عنوان ناحیه حیاتی در فرآیند جوشکاری نیازمند بازرسی دقیق و کامل است تا از کیفیت و استحکام جوش اطمینان حاصل شود. روشهای مختلف بازرسی هر کدام دارای مزایا و محدودیتهای خاص خود هستند و انتخاب روش مناسب بسته به نوع جوش، شرایط محیطی و الزامات استاندارد انجام میشود. آموزش مناسب بازرسان، استفاده از استانداردها و دستورالعملهای معتبر، ثبت و مستندسازی دقیق نتایج و انجام بازرسیهای پیشگیرانه از جمله نکات کلیدی در تضمین کیفیت گرده جوش میباشند. بازرسی دقیق و کامل گرده جوش نقش مهمی در تضمین کیفیت و ایمنی سازههای جوش داده شده دارد و میتواند به افزایش عمر مفید و کاهش هزینههای نگهداری کمک کند. 
