گرده جوش و راه های بازرسی آن

گرده جوش (Weld Bead) به ناحیه‌ای از قطعه گفته می‌شود که در فرآیند جوشکاری توسط فلز جوش پر شده و سپس سرد شده و به حالت جامد در آمده است. کیفیت گرده جوش تأثیر بسزایی بر استحکام و دوام سازه‌های جوش داده شده دارد. برای اطمینان از کیفیت و صحت گرده جوش، باید از روش‌های بازرسی مناسبی استفاده شود.

گرده جوش و راه های بازرسی آن

ویژگی‌های گرده جوش

1. شکل و ظاهر:
– همواری: گرده جوش باید صاف و هموار باشد و بدون برجستگی‌ها و فرورفتگی‌های زیاد.
– اندازه و شکل: اندازه و شکل گرده جوش باید با مشخصات طراحی سازگار باشد.

2. نفوذ جوش:
– عمق نفوذ: باید عمق نفوذ جوش کافی باشد تا اتصال قوی ایجاد کند. نفوذ ناکافی می‌تواند باعث ضعف در اتصال شود.

3. استحکام و چقرمگی:
– استحکام کششی و برشی: گرده جوش باید استحکام کششی و برشی مناسبی داشته باشد.
– چقرمگی: باید دارای چقرمگی مناسب باشد تا در برابر ضربه‌ها و نیروهای مختلف مقاوم باشد.

4. ترکیب شیمیایی:
– ترکیب مواد: ترکیب شیمیایی گرده جوش باید با فلز پایه سازگار باشد تا از خوردگی و سایر مشکلات جلوگیری شود.

پیشنهاد مطالعه:همه دسته بندی الکترودها

روش‌های بازرسی گرده جوش

• بازرسی چشمی (Visual Inspection):
  ساده‌ترین و اولیه‌ترین روش بازرسی است که با چشم غیرمسلح یا با استفاده از ابزارهای ساده مانند لوپ انجام می‌شود.
  – موارد بررسی: عدم وجود ترک، تخلخل، نفوذ کافی، هم‌راستایی و هماهنگی گرده جوش با سطح فلز پایه، صاف و یکنواخت بودن گرده جوش.
• بازرسی با مایعات نافذ (Liquid Penetrant Inspection – LPI):
  در این روش ابتدا سطح محل جوش با اسپری تمیزو از آلودگیها پاک شده و پس از آن از  یک مایع رنگی نافذ استفاده می‌شود که به ترک‌ها و نقایص سطحی نفوذ می‌کند و پس از آن با استفاده از اسپری آشکار کننده ترکهای احتمالی مشخص میگردد.
  – موارد بررسی: شناسایی ترک‌ها و نقایص سطحی کوچک که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند.
• بازرسی با ذرات مغناطیسی (Magnetic Particle Inspection – MPI):
  برای فلزات فرومغناطیس استفاده می‌شود. گرده جوش با یک میدان مغناطیسی تحریک می‌شود و سپس ذرات مغناطیسی به سطح اعمال می‌شوند که در صورت وجود نقص در ناحیه جوش، این ذرات تجمع می‌یابند و نقص را نشان می‌دهند.
  – موارد بررسی: شناسایی ترک‌ها و نقایص سطحی و زیرسطحی.
• بازرسی با فراصوت (Ultrasonic Testing – UT):
  امواج فراصوت به داخل فلز ارسال می‌شود و بازتاب آن‌ها از نقص‌ها ی و مرزهای داخل فلز ثبت می‌شود. این بازتاب‌ها به صورت سیگنال‌های الکتریکی تحلیل می‌شوند.
  – موارد بررسی: شناسایی ترک‌ها، حفره‌ها، تخلخل‌ها و نقص‌های زیرسطحی و داخلی.
• بازرسی با پرتو ایکس (Radiographic Testing – RT):
  پرتوهای ایکس یا گاما از ناحیه جوش عبور داده می‌شوند و بر روی فیلم عکاسی یا سنسورهای دیجیتال ثبت می‌شوند. نواحی با تراکم مختلف به صورت سایه‌های مختلف بر روی تصویر ظاهر می‌شوند.
  – موارد بررسی: شناسایی ترک‌ها، حفره‌ها، تخلخل‌ها و نقص‌های داخلی.
• بازرسی با امواج گردابی (Eddy Current Testing – ECT):
  برای فلزات هادی الکتریسیته استفاده می‌شود. امواج الکترومغناطیسی به سطح اعمال می‌شوند و جریان‌های گردابی تولید شده و بازتاب آن‌ها تحلیل می‌شود.
  – موارد بررسی: شناسایی ترک‌های سطحی و نزدیک به سطح، تخلخل‌ها و ناپیوستگی‌ها.

نکات مهم در بازرسی گرده جوش

1. آموزش و تخصص:
بازرسان باید دارای تخصص و تجربه کافی در روش‌های بازرسی باشند. آموزش مستمر و به‌روزرسانی دانش فنی از اهمیت بالایی برخوردار است.

2. استانداردها و دستورالعمل‌ها:
بازرسی باید بر اساس استانداردها و دستورالعمل‌های معتبر انجام شود. این استانداردها معمولاً توسط سازمان‌های معتبر جهانی مانند AWS (American Welding Society) و ISO تعیین می‌شوند.

3. ثبت و مستندسازی:
نتایج بازرسی باید به دقت ثبت و مستندسازی شوند تا برای تحلیل‌های بعدی و تضمین کیفیت قابل استفاده باشند.

4. بازرسی پیشگیرانه:
انجام بازرسی‌های دوره‌ای و پیشگیرانه می‌تواند از وقوع نقص‌های بزرگ‌تر و هزینه‌بر جلوگیری کند.

5. استفاده از تجهیزات مناسب:
استفاده از تجهیزات و ابزارهای بازرسی مناسب و کالیبره شده نقش مهمی در دقت و صحت نتایج بازرسی دارد.

نتیجه‌گیری

گرده جوش به عنوان ناحیه حیاتی در فرآیند جوشکاری (قیمت الکترود جوشکاری) نیازمند بازرسی دقیق و کامل است تا از کیفیت و استحکام جوش اطمینان حاصل شود. روش‌های مختلف بازرسی هر کدام دارای مزایا و محدودیت‌های خاص خود هستند و انتخاب روش مناسب بسته به نوع جوش، شرایط محیطی و الزامات استاندارد انجام می‌شود. آموزش مناسب بازرسان، استفاده از استانداردها و دستورالعمل‌های معتبر، ثبت و مستندسازی دقیق نتایج و انجام بازرسی‌های پیشگیرانه از جمله نکات کلیدی در تضمین کیفیت گرده جوش می‌باشند. بازرسی دقیق و کامل گرده جوش نقش مهمی در تضمین کیفیت و ایمنی سازه‌های جوش داده شده دارد و می‌تواند به افزایش عمر مفید و کاهش هزینه‌های نگهداری کمک کند.