logo
شرکت حامی آلیاژ آسیا (فولاد حامیران)
02163511
02162846000
logo

آشنایی با پوشش های کروماته

آشنایی با پوشش های کروماته
فهرست مطالب

پوشش های کروماته

پوشش‌های کروماته (Chromate Conversion Coatings) گروهی از پوشش‌های نازک و غیر فلزی هستند که به منظور افزایش مقاومت به خوردگی و بهبود چسبندگی رنگ بر روی قطعات فلزی مختلف مانند ورق، نبشی و انواع اشکال رایج آهن به کار می‌روند. این پوشش‌ها با ایجاد یک لایه محافظ بر پایه ترکیبات کروم بر روی سطح فلز، از اکسیداسیون و زنگ‌زدگی آن جلوگیری می‌کنند. در این مقاله به بررسی جامع پوشش‌های کروماته، انواع مختلف آن، مزایا، معایب، کاربردها و فرآیند پوشش‌دهی خواهیم پرداخت.

پوشش های کروماته

انواع پوشش های کروماته

پوشش‌های کروماته بسته به نوع فلز پایه و ترکیبات به‌کار رفته در محلول پوشش‌دهی، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. برخی از رایج‌ترین انواع پوشش‌های کروماته عبارتند از:

پوشش کروماته روی (Zinc Chromating): این پوشش با ایجاد یک لایه نازک بر پایه کرومات روی فلز روی، از اکسیداسیون و زنگ‌زدگی آن محافظت می‌کند. این پوشش معمولاً با رنگ زرد متمایل به طلایی شناخته می‌شود.

پوشش کروماته آلومینیوم (Alodine): این پوشش بر روی آلیاژهای آلومینیوم به‌کار می‌رود و ظاهری رنگارنگ از زرد کمرنگ تا سبز زیتونی ایجاد می‌کند. پوشش کروماته آلومینیوم چسبندگی عالی برای رنگ و سایر پوشش‌های نهایی فراهم می‌آورد.

پوشش کروماته آهن/فولاد (Iron/Steel Chromating): به دلیل ماهیت فعال سطح آهن و فولاد، پوشش‌دهی مستقیم کروماته بر روی این فلزات امکان‌پذیر نیست. برای افزایش مقاومت به خوردگی آهن و فولاد، از روش‌های دیگری مانند فسفات کردن استفاده می‌شود.

انواع پوشش های کروماته

مزایای پوشش های کروماته

استفاده از پوشش‌های کروماته مزایای متعددی به همراه دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • افزایش مقاومت به خوردگی: مهم‌ترین مزیت این پوشش‌ها، افزایش مقاومت فلزات در برابر خوردگی ناشی از عوامل محیطی مانند رطوبت، باران‌های اسیدی و آلودگی هوا است. این ویژگی طول عمر مفید قطعات فلزی را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
  • بهبود چسبندگی رنگ: پوشش‌های کروماته با ایجاد سطحی زبرتر بر روی فلز، چسبندگی رنگ به سطح را افزایش می‌دهند و کیفیت نهایی رنگ‌آمیزی را بهبود می‌بخشند.
  • ایجاد ظاهری زیبا: برخی از انواع پوشش‌های کروماته مانند پوشش روی، ظاهری درخشان و رنگارنگ به سطح فلز می‌بخشند که در برخی موارد جنبه تزئینی نیز دارد.
  • آماده‌سازی مناسب برای سایر پوشش‌ها: این پوشش‌ها سطح فلز را برای اعمال سایر پوشش‌ها مانند چسب یا رنگ آماده می‌سازند.

.

مزایای پوشش های کروماته

معایب پوشش های کروماته

در کنار مزایای ذکرشده، پوشش‌های کروماته معایبی نیز دارند که برخی از آن‌ها عبارتند از:

  • ملاحظات زیست‌محیطی: برخی از انواع پوشش‌های کروماته، به‌ویژه آن‌هایی که حاوی کروم شش ظرفیتی هستند، موادی سمی و سرطان‌زا به شمار می‌روند. به همین دلیل، استفاده از این مواد باید با رعایت نکات ایمنی دقیق و با استفاده از روش‌های دفع مناسب پسماند انجام شود.
  • کاهش هدایت الکتریکی: پوشش‌های کروماته می‌توانند باعث کاهش هدایت الکتریکی فلز شوند. این موضوع در برخی کاربردهای خاص، مانند قطعات الکترونیکی، ممکن است محدودیت ایجاد کند.
  • محدودیت در نوع فلز پایه: همان‌طور که گفته شد، پوشش‌دهی مستقیم کروماته بر روی آهن و فولاد به دلیل ماهیت فعال سطح این فلزات امکان‌پذیر نیست.

معایب پوشش های کروماته

کاربرد پوشش های کروماته

پوشش‌های کروماته در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  1. صنعت هوافضا: برای پوشش‌دهی قطعات آلومینیومی هواپیماها به‌منظور افزایش مقاومت به خوردگی در شرایط جوی مختلف.
  2. صنعت خودرو: برای پوشش‌دهی قطعات فلزی خودرو مانند گلگیرها، شاسی‌ها و قطعات زیر بدنه به‌منظور افزایش مقاومت به خوردگی.
  3. صنایع لوازم خانگی: در ساخت لوازم خانگی مانند یخچال، فریزر، ماشین لباسشویی و ظرفشویی برای پوشش قطعات فلزی داخلی و خارجی.
  4. صنایع برق و مخابرات: برای پوشش دکل‌های برق، تیرهای چراغ برق و سایر قطعات فلزی در معرض عوامل محیطی.
  5. صنعت ساختمان: در ساخت و ساز برای پوشش‌دهی پیچ و مهره‌های گالوانیزه، در و پنجره‌های فلزی، ناودانی‌ها و سایر قطعات فلزی در معرض محیط بیرونی.
  6. صنعت نفت و گاز: برای پوشش‌دهی لوله‌ها، مخازن و سایر تجهیزات فلزی در معرض مواد خورنده مانند نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی.
  7. صنعت نساجی: برای پوشش‌دهی قطعات فلزی ماشین‌آلات نساجی به‌منظور افزایش مقاومت به خوردگی و سایش.

کاربرد پوشش های کروماته

فرآیند پوشش دهی کروماته

فرآیند کلی پوشش‌دهی کروماته شامل مراحل زیر است:

  • آماده‌سازی سطح: در این مرحله، سطح فلز از هرگونه آلودگی، چربی و گریس پاک‌سازی می‌شود.
  • آبکاری (در صورت نیاز): اگر فلز پایه از جنس روی نباشد، ممکن است قبل از پوشش‌دهی کروماته، فرآیند آبکاری روی انجام شود.
  • فعال‌سازی سطح: برای ایجاد سطحی فعال‌تر، از اسیدهای رقیق مانند اسید نیتریک برای حذف لایه نازکی از اکسید فلز استفاده می‌شود.
  • پوشش‌دهی: قطعات در محلول کروماته فرو برده می‌شوند. این محلول معمولاً رقیق بوده و حاوی ترکیبات مختلف کرومات و سایر مواد شیمیایی است.
  • آبکشی و خشک‌کردن: پس از اتمام زمان پوشش‌دهی، قطعات از محلول خارج‌شده و با آب شستشو داده می‌شوند. در نهایت قطعات خشک می‌گردند.

نکات ایمنی در استفاده از پوشش های کروماته

به دلیل وجود کروم شش‌ظرفیتی در برخی از انواع پوشش‌های کروماته، رعایت نکات ایمنی در هنگام استفاده از این پوشش‌ها ضروری است. مهم‌ترین نکات ایمنی عبارتند از:

  • استفاده از تجهیزات حفاظتی: هنگام کار با پوشش‌های کروماته باید از دستکش، عینک و ماسک مناسب استفاده شود تا از تماس مستقیم با مواد شیمیایی جلوگیری گردد.
  • تهویه مناسب: محل انجام فرآیند پوشش‌دهی باید دارای تهویه مناسب باشد تا بخارات سمی کروم از محیط خارج‌شده و از تنفس افراد جلوگیری شود.
  • ذخیره‌سازی و حمل‌ونقل ایمن: پوشش‌های کروماته باید در ظروف دربسته و در مکان خشک و خنک نگهداری شوند. هنگام حمل‌ونقل این مواد باید از احتیاط کامل برخوردار بود تا از نشت یا ریزش آن‌ها جلوگیری شود.
  • دفع صحیح پسماند: پسماندهای حاصل از فرآیند پوشش‌دهی کروماته باید به‌طور جداگانه جمع‌آوری و با روش‌های مناسب دفع شوند.

فرآیند پوشش دهی کروماته

جایگزین پوشش های کروماته

با توجه به خطرات زیست‌محیطی مرتبط با کروم شش‌ظرفیتی، در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای یافتن جایگزین‌های مناسب برای پوشش‌های کروماته صورت گرفته است. برخی از این جایگزین‌ها عبارتند از:

  • پوشش‌های فسفات روی: این پوشش‌ها با ایجاد یک لایه فسفات بر روی فلز روی، مقاومت به خوردگی آن را افزایش می‌دهند. پوشش‌های فسفات روی به دلیل عدم استفاده از کروم، از نظر زیست‌محیطی ایمن‌تر هستند.
  • پوشش‌های داکروم: این پوشش‌ها بر پایه ترکیبات کروم سه‌ظرفیتی بوده و سمیّت کمتری نسبت به کروم شش‌ظرفیتی دارند. علاوه بر مقاومت به خوردگی، خواص خود روان‌کنندگی نیز دارند.
  • پوشش‌های پلیمری: پوشش‌های پلیمری مانند رنگ‌های اپوکسی یا پلی‌اورتان می‌توانند به‌عنوان جایگزین‌های مناسبی برای پوشش‌های کروماته استفاده شوند. این نوع پوشش‌ها علاوه بر مقاومت به خوردگی، تنوع رنگی بالایی دارند.

 

اهمیت پوشش‌های کروماته و نقش حامیران در ارتقاء کیفیت و کاهش اثرات زیست‌محیطی

پوشش‌های کروماته به‌عنوان یک فناوری مؤثر برای افزایش مقاومت به خوردگی و بهبود چسبندگی رنگ بر روی فلزات، در صنایع مختلف کاربردهای گسترده‌ای دارند. این پوشش‌ها به‌ویژه در صنایعی مانند هوافضا، خودرو، ساختمان، نفت و گاز و لوازم خانگی اهمیت بالایی دارند، زیرا با ایجاد لایه‌ای محافظ بر روی فلزات، طول عمر قطعات فلزی را افزایش می‌دهند و از آسیب‌های ناشی از عوامل محیطی و خوردگی جلوگیری می‌کنند.

حامیران به‌عنوان یکی از پیشروان در این صنعت، می‌تواند با بهره‌گیری از فناوری‌های روز و رعایت استانداردهای محیط‌زیستی، نقش مهمی در تأمین نیازهای صنایع مختلف با محصولات باکیفیت و ایمن‌تر ایفا کند. در نتیجه، انتخاب مناسب پوشش‌های کروماته یا جایگزین‌های آن، نه‌تنها عملکرد بهتر و دوام بیشتر قطعات را تضمین می‌کند، بلکه به سلامت محیط‌زیست نیز توجه ویژه‌ای دارد.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

اسکرول به بالا