فولاد، به عنوان یکی از اساسیترین مصالح در صنعت و ساختمان، به دو دسته کلی تقسیم میشود: فولادهای آلیاژی و غیر آلیاژی هر یک از این دستهها دارای ویژگیها و کاربردهای خاص خود هستند که در این مقاله به بررسی آنها خواهیم پرداخت. قیمت فولاد تحت تأثیر عواملی چون نوع، ترکیب شیمیایی و خواص مکانیکی متفاوت است. بهعنوان نمونه، فولادهای آلیاژی معمولاً به دلیل ویژگیهای فنی و مکانیکی منحصر به فرد، قیمت بالاتری نسبت به فولادهای غیرآلیاژی دارند. در ادامه، به بررسی مفاهیم فولادهای آلیاژی و غیرآلیاژی و تفاوتها و کاربردهای آنها خواهیم پرداخت.
فولاد آلیاژی چیست
فولاد آلیاژی نوعی فولاد است که علاوه بر آهن و کربن، عناصر دیگری مانند کروم، نیکل، مولیبدن و وانادیوم را در ترکیب خود دارد. این عناصر، با بهبود خواص فیزیکی و شیمیایی فولاد، سبب افزایش مقاومت آن در برابر خوردگی، استحکام و سختی و قابلیت عملیات حرارتی میشوند. به همین دلیل، فولادهای آلیاژی در صنایع متنوعی بهکار میروند.
ترکیبات شیمیایی فولادهای آلیاژی
فولادهای آلیاژی با ترکیبات شیمیایی خاصی تولید میشوند که هرکدام از عناصر آلیاژی نقش مهمی در بهبود خواص فولاد ایفا میکنند. بهعنوان مثال:
- کروم: این عنصر مقاومت در برابر خوردگی را افزایش میدهد و سختی و استحکام فولاد را بهبود میبخشد.
- نیکل: به افزایش مقاومت در برابر حرارت و قابلیت جوشکاری بهتر کمک میکند.
- مولیبدن: این عنصر سختی و مقاومت در برابر سایش را افزایش میدهد.
فولاد غیر آلیاژی چیست
فولاد غیرآلیاژی، که به فولاد کربنی نیز شناخته میشود، به فولادی اطلاق میشود که عمدتاً از آهن و کربن تشکیل شده و مقدار عناصر آلیاژی در آن بسیار کم یا ناچیز است. این نوع فولاد معمولاً برای کاربردهای عمومی در صنایع مورد استفاده قرار میگیرد و به دلیل قیمت پایینتر نسبت به فولادهای آلیاژی، در پروژههایی که نیاز به خواص فنی خاصی ندارند، کاربرد دارد.
ویژگی های فولاد غیر آلیاژی
- مقاومت پایینتر در برابر خوردگی: بر خلاف فولادهای آلیاژی که دارای مقاومت خوبی در برابر خوردگی هستند، فولادهای غیرآلیاژی به راحتی دچار زنگزدگی میشوند.
- قابلیت جوشکاری خوب: به دلیل ترکیب سادهتر، فولادهای غیرآلیاژی قابلیت جوشکاری بالاتری نسبت به فولادهای آلیاژی دارند.
- قیمت مناسبتر: بهدلیل هزینه کمتر در تولید و استفاده کمتر از عناصر آلیاژی، قیمت این نوع فولاد پایینتر است.
تفاوت های اصلی بین فولادهای آلیاژی و غیر آلیاژی
- ترکیب شیمیایی: فولادهای آلیاژی دارای ترکیبات شیمیایی پیچیدهتری هستند که شامل عناصر آلیاژی مانند کروم و نیکل میباشند، در حالی که فولادهای غیرآلیاژی عمدتاً از آهن و کربن تشکیل شدهاند و مقدار کمتری از عناصر دیگر دارند.
- مقاومت در برابر خوردگی: یکی از ویژگیهای اصلی فولادهای آلیاژی، مقاومت بالای آنها در برابر خوردگی است، در حالی که فولادهای غیرآلیاژی در محیطهای مرطوب و خورنده زودتر دچار زنگزدگی میشوند.
- استحکام و سختی: فولادهای آلیاژی نسبت به فولادهای غیرآلیاژی از سختی و استحکام بیشتری برخوردارند و در مواردی که نیاز به مقاومت بیشتر در برابر فشار و ضربه است، انتخاب بهتری هستند.
- قابلیت ماشینکاری و عملیات حرارتی: فولادهای آلیاژی بهدلیل ترکیب شیمیایی خاص خود، قابلیت عملیات حرارتی بهتری دارند و میتوانند به سختی و استحکام مطلوبی برسند، در حالی که فولادهای غیرآلیاژی قابلیت کمتری در این زمینه دارند.
کاربردهای فولادهای آلیاژی و غیر آلیاژی
فولادهای آلیاژی
به دلیل ویژگیهای خاص خود در صنایع حساس و پیچیدهای چون:
- صنایع خودروسازی: در ساخت قطعات موتور، چرخدندهها، بلبرینگها و شاسی خودرو مورد استفاده قرار میگیرند.
- صنایع هوایی: بهدلیل مقاومت در برابر حرارت و سبکوزنی، در ساخت قطعات هواپیما و توربینهای هوایی به کار میروند.
- صنایع پتروشیمی: فولادهای آلیاژی بهدلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و فشار، در ساخت تجهیزات نفت و گاز و پتروشیمی به کار گرفته میشوند.
فولادهای غیرآلیاژی
به دلیل هزینه کمتر و تولید انبوه، در پروژههای عمومی و صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند. این نوع فولادها برای ساخت ابزارهای عمومی، ماشینآلات سبک و سازههای ساختمانی بسیار مناسب هستند:
- ساختمانسازی: فولادهای غیرآلیاژی در ساخت فونداسیونها، اسکلتهای فلزی و اجزای ساختمانها به کار میروند.
- تولید لوله و پروفیل: این نوع فولاد در تولید لولههای فلزی، پروفیلها و تیرهای فلزی استفاده میشود.
انتخاب بهترین نوع فولاد برای پروژه های صنعتی
انتخاب نوع فولاد به نیازهای پروژه و شرایط محیطی بستگی دارد. برای پروژههایی که نیاز به مقاومت در برابر خوردگی، حرارت و فشار دارند، فولادهای آلیاژی بهترین گزینه محسوب میشوند. اما اگر پروژهای با هزینه محدود دارید و به فولاد با ویژگیهای سادهتر نیاز دارید، فولادهای غیرآلیاژی انتخاب مناسبی خواهد بود.
انتخاب مناسب فولادهای آلیاژی و غیر آلیاژیبا حامیران
با توجه به مطالب مطرح شده، انتخاب فولاد مناسب برای هر پروژه اهمیت زیادی دارد. بسته به نیاز پروژه، شرایط محیطی و بودجه، میتوان از فولادهای آلیاژی یا غیرآلیاژی استفاده کرد. فولادهای آلیاژی بهدلیل ویژگیهای فنی برتر، انتخابی ایدهآل برای پروژههای حساس و پیچیده هستند. در حالی که فولادهای غیرآلیاژی بهدلیل هزینه کمتر و کاربردهای عمومی، گزینه مناسبی برای پروژههای با بودجه محدود به شمار میروند. در فولاد حامیران، تیم خدمات مشاوره ما همواره آماده خدمترسانی به مشتریان عزیز در انتخاب و خرید بهترین متریال فولادی و آهنی هستند. 
