در صنایع مختلف از جمله نفت، گاز، پتروشیمی و تأسیسات ساختمانی، انتخاب انواع فلنج از اهمیت ویژه ای برخوردار است. فلنج ها به عنوان قطعات اتصال دهنده بین لوله ها و تجهیزات صنعتی، نقش حیاتی در آب بندی، تحمل فشار و انتقال ایمن سیالات دارند.
یکی از رایج ترین و اقتصادی ترین مدل های فلنج در این حوزه، فلنج اسلیپون (Slip On Flange) است. این نوع فلنج به دلیل نصب آسان، هزینه پایین و قابلیت استفاده در فشارهای متوسط، در بسیاری از پروژه های صنعتی به کار می رود. در این مقاله، به معرفی کامل فلنج اسلیپون، کاربردها، مزایا، نحوه نصب و تفاوت آن با دیگر فلنج ها خواهیم پرداخت.
فلنج اسلیپون چیست و چه کاربردی دارد؟
فلنج اسلیپون یکی از ساده ترین انواع فلنج است که طراحی آن به گونه ای انجام شده تا لوله از داخل آن عبور کند و سپس با دو جوش از داخل و بیرون به بدنه فلنج متصل شود. همین ویژگی باعث شده است که نصب آن راحت تر و سریع تر از سایر مدل ها مانند فلنج گردن دار باشد.
از فلنج اسلیپون در خطوطی استفاده می شود که فشار و دمای کاری در حد متوسط باشد؛ مانند خطوط آب، بخار، هوا، گاز طبیعی و مواد شیمیایی سبک. به دلیل ساختار ساده و وزن کمتر، این فلنج انتخابی مناسب برای پروژه هایی است که نیاز به اتصالات زیاد و اقتصادی دارند.
ساختار و اجزای فلنج اسلیپون
فلنج اسلیپون معمولاً به صورت صفحه ای دایره ای شکل ساخته می شود که در مرکز آن سوراخی برای عبور لوله وجود دارد. قطر داخلی فلنج کمی بیشتر از قطر بیرونی لوله است تا فرآیند نصب آسان تر انجام گیرد.
اجزای اصلی این نوع فلنج عبارتند از:
- سطح فلنج (Face): محل تماس با گسکت و فلنج مقابل.
- سوراخ های پیچ (Bolt Holes): برای اتصال مکانیکی با پیچ و مهره.
- لبه داخلی (Bore): محل عبور لوله و انجام جوش.
- لبه بیرونی: محل اجرای جوش بیرونی برای افزایش مقاومت اتصال.
این طراحی باعث می شود که فلنج اسلیپون در مقایسه با سایر مدل ها نصب ساده تری داشته باشد و نیاز به مهارت بالا در تراز کردن نداشته باشد.
استانداردهای ساخت فلنج اسلیپون
تولید فلنج اسلیپون باید طبق استانداردهای بین المللی انجام شود تا در سیستم های تحت فشار عملکرد مطمئنی داشته باشد. مهم ترین استانداردهای مربوط به این محصول شامل موارد زیر هستند:
ASME B16.5
رتبه بندی 150، 300، 400، 600، 900 و 1500 در اندازههای NPS 1
2 تا NPS 24 و فلنجهایی با نام کلاس رتبهبندی 2500 در اندازههای NPS 1
ASME B16.47
فلنجهای فولادی با قطر بزرگ
NPS 26 تا NPS 60
استاندارد متریک/اینچ
DIN EN 1092-1
این استاندارد اروپایی برای یک سری فلنج، الزامات فلنجهای فولادی دایرهای را در کشورهای طراحی PN از PN 2.5 تا PN 4 مشخص میکند.
ISO 7005-1
این استاندارد برای فلنجهای داخل تأسیساتی که در فرآوری یا جابجایی طیف وسیعی از مایعات، از جمله بخار، آب تحت فشار و مواد شیمیایی، نفت، گاز طبیعی یا محصولات مرتبط، فعالیت دارند، قابل اجرا است
فولاد حامیران با رعایت این استانداردها و کنترل دقیق متالورژی، انواع فلنج اسلیپون را با کیفیت تضمین شده و گواهی تست مواد عرضه می کند.
متریال مورد استفاده در فلنج اسلیپون
انتخاب جنس فلنج اسلیپون بر اساس نوع سیال، فشار کاری و شرایط محیطی صورت می گیرد. رایج ترین مواد مورد استفاده شامل:
- فولاد کربنی (Carbon Steel): مناسب برای خطوط آب، بخار و هوا با فشار متوسط.
- استنلس استیل (Stainless Steel): مقاوم در برابر زنگ زدگی و مناسب برای محیط های مرطوب یا خورنده.
- فولاد آلیاژی (Alloy Steel): جهت خطوط با دما یا فشار بالا.
- آلیاژهای خاص نیکل، کروم و مولیبدن: مناسب برای محیط های اسیدی و صنایع شیمیایی.
نحوه نصب و جوشکاری فلنج اسلیپون
فرآیند نصب این نوع فلنج شامل مراحل زیر است:
- قرار دادن فلنج روی لوله: فلنج به راحتی روی لوله سر می خورد.
- تنظیم موقعیت: لوله کمی (حدود ۱ تا ۲ میلی متر) از سطح داخلی فلنج بیرون گذاشته می شود.
- جوش داخلی: ابتدا جوش از سمت داخل انجام می شود تا آب بندی کامل شود.
- جوش خارجی: سپس جوش بیرونی برای افزایش مقاومت مکانیکی اجرا می گردد.
- نصب گسکت و پیچ ها: در انتها، فلنج با فلنج مقابل به کمک گسکت و پیچ محکم می شود.
این دو مرحله جوش باعث افزایش استحکام اتصال می گردند؛ هرچند نسبت به فلنج گردن دار، توان تحمل فشار پایین تری دارد.
مزایا و معایب فلنج اسلیپون
مزایا
- نصب سریع و آسان
- هزینه ساخت پایین تر نسبت به سایر فلنج ها
- مناسب برای فضاهای محدود و پروژه های سبک
- نیاز کمتر به دقت بالا در تراز کردن
- قابل استفاده در فشارهای متوسط
معایب
- مقاومت کمتر در فشارهای خیلی بالا
- احتمال نشتی در اثر جوشکاری ناقص
- نیاز به بازرسی دقیق ناحیه جوش برای اطمینان از آب بندی
تفاوت فلنج اسلیپون با فلنج گردن دار (Weld Neck)
این دو نوع فلنج بیشترین کاربرد را در صنایع مختلف دارند، اما از نظر طراحی و عملکرد تفاوت های زیادی دارند.
| ویژگی | فلنج اسلیپون | فلنج گردندار |
|---|---|---|
| نوع جوش | جوش از دو سمت لوله | جوش لببهلب با گردن مخروطی |
| مقاومت در برابر فشار | متوسط | بسیار بالا |
| دقت هممحوری | نیاز به تنظیم دستی | خودتراز |
| هزینه ساخت و نصب | پایینتر | بالاتر |
| کاربرد | خطوط کم تا متوسط فشار | خطوط با فشار و دمای بالا |
بنابراین در خطوط سبک تر و پروژه های اقتصادی، فلنج اسلیپون گزینه ای مناسب و کاربردی است.
کاربرد فلنج اسلیپون در صنایع
فلنج اسلیپون به دلیل قیمت مناسب و سهولت نصب، در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد، از جمله:
- صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
- نیروگاه ها برای خطوط بخار و آب
- کارخانه های شیمیایی و تصفیه خانه ها
- صنایع غذایی و دارویی (در صورت استفاده از استیل ضدزنگ)
- تأسیسات ساختمانی و تهویه صنعتی
کلاس های فشار و سایز فلنج اسلیپون
فلنج های اسلیپون در کلاس های مختلف فشار طبق استاندارد ASME ساخته می شوند، شامل:
- Class 150 برای فشارهای پایین
- Class 300 برای فشارهای متوسط
- Class 600، 900، 1500 و 2500 برای فشارهای بالا
- سایز این فلنج ها نیز از ½ اینچ تا 60 اینچ متغیر است و با ابعاد دقیق سوراخ پیچ و ضخامت طبق جدول استاندارد مطابقت دارد.
قیمت فلنج اسلیپون
قیمت فلنج اسلیپون تحت تأثیر چند عامل تعیین می شود:
- جنس فلنج (فولاد کربنی، استیل، آلیاژی)
- سایز و کلاس فشار
- برند یا کارخانه تولیدکننده
- نرخ جهانی فولاد و نوسانات بازار
- هزینه ماشین کاری و آب بندی
نگهداری و بازرسی فلنج اسلیپون
برای حفظ عملکرد و ایمنی سیستم، لازم است فلنج ها به طور منظم بررسی شوند:
- بازرسی جوش های داخلی و خارجی برای اطمینان از عدم نشتی
- کنترل خوردگی یا زنگ زدگی در نقاط اتصال
- تعویض دوره ای گسکت ها
- انجام تست های غیرمخرب (NDT) مانند PT و UT
واحد کنترل کیفیت و آزمایشگاه متالورژی حامیران تمامی تست های لازم را برای اطمینان از سلامت فلنج ها انجام می دهد.
راهنمای خرید فلنج اسلیپون
برای خرید فلنج اسلیپون مناسب باید به نکات زیر توجه داشت:
- تطابق کلاس فشار با شرایط کاری.
- انتخاب متریال مقاوم متناسب با محیط کاری (خورنده یا دمای بالا).
- بررسی سطح پرداخت و سوراخ کاری دقیق.
- اطمینان از وجود گواهی تست مواد (MTC).
فلنج اسلیپون یکی از کاربردی ترین و اقتصادی ترین انواع فلنج هاست که در سیستم های لوله کشی فشار متوسط استفاده می شود. نصب آسان، قیمت مناسب و در دسترس بودن در متریال های مختلف باعث شده این نوع فلنج به انتخاب اول بسیاری از مهندسان تبدیل شود.
برای خرید و اطلاع از قیمت روز فلنج اسلیپون می توانید به وب سایت فولاد حامیران مراجعه کنید. این مجموعه به عنوان یکی از تأمین کنندگان معتبر فلنج و اتصالات صنعتی، محصولات خود را مطابق با استانداردهای بین المللی و همراه با تست متالورژیکی عرضه می کند.
