هیت نامبر چیست؟
هیت نامبر (Heat Number) یک کد شناسایی منحصربه فرد است که توسط کارخانه به محصولات تولید شده از یک ذوب خاص فولاد اختصاص داده می شود. این شماره معمولاً روی محصول حک می شود یا در گواهی کیفیت (CERTIFICATE) درج می گردد. اطلاعاتی که به کمک این کد قابل بازیابی هستند:- ترکیب دقیق عناصر شیمیایی مانند : (کربن، منگنز، سیلیکون و...)
- تاریخ و شرایط ذوب
- خواص مکانیکی مانند تنش تسلیم، مقاومت کششی و سختی
- فرآیندهای حرارتی انجام شده روی محصول
چرا هیت نامبر مهم است؟
هیت نامبر یک ابزار کلیدی برای کنترل کیفیت، ردیابی و انطباق با استانداردهاست. در صنایع زیر، بدون Heat Number محصولات پذیرفته نمی شوند:- پروژه های نفت، گاز و پتروشیمی
- صنایع نظامی و هوافضا
- ساختمان سازی و پروژه های عمرانی بزرگ
- تجهیزات پزشکی و حساس
- مواد مصرفی جوش و برش
نقش هیت نامبر در استانداردهای بین المللی
در بازار جهانی، تنها کیفیت ظاهری فولاد کافی نیست. برای صادرات یا استفاده در پروژه های کلان، محصول باید منطبق با استانداردهای بین المللی باشد. هیت نامبر یکی از ستون های اصلی انطباق با استانداردهایی مانند موارد زیر است:- ASTM A106 برای لوله های فولادی کربنی
- EN 10204 برای گواهی های بازرسی مواد
- ASME BPVC برای کاربرد در تجهیزات تحت فشار
- API 5L برای خطوط لوله نفت و گاز
مزایای استفاده از هیت نامبر (Heat Number)
- ردیابی سریع مواد اولیه
- مقایسه با گواهی MTC
- تأیید انطباق با استانداردهایی مثل ASTM، DIN و EN
- جلوگیری از استفاده از مواد نامرغوب یا غیراستاندارد و نهایتا دستیابی به اصالت کالا
نقش هیت نامبر در گواهی کیفیت (MTC)
گواهی کیفیت یا Mill Test Certificate (MTC) یک سند فنی است که تمام مشخصات فیزیکی و شیمیایی محصول را نشان می دهد. هیت نامبر در این گواهی نقش کلیدی دارد، زیرا اطلاعات ارائه شده دقیقاً مربوط به همان ذوب خاص هستند. خریداران می توانند با بررسی هیت نامبر:- صحت گواهی را بررسی کنند
- از اصالت و کیفیت محصول مطمئن شوند
- در صورت بروز مشکل، محصول را تا منبع ذوب پیگیری کنند
تأثیر هیت نامبر بر قیمت فولاد
داشتن Heat Number معتبر می تواند باعث افزایش قیمت فولاد شود؛ چرا که این کد، تضمین کننده کیفیت و قابلیت ردیابی محصول است. در مقابل، محصولاتی بدون هیت نامبر یا با گواهی نامعتبر، قیمت پایین تری دارند اما ریسک بالاتری نیز در پروژه ها به همراه می آورند. توجیه های اقتصادی خرید محصول با هیت نامبر- همراهی با گواهی کیفیت رسمی
- تأییدیه آزمایشگاهی خواص مکانیکی
- قابل قبول بودن برای پروژه های خاص
- کاهش ریسک رد شدن محصول توسط کارفرما یا ناظر
چطور هیت نامبر را بررسی کنیم؟
- چک کردن حک یا لیبل روی خود قطعه فلز
- تطبیق آن با گواهی MTC محصول
- دریافت استعلام از فروشنده یا نمایندگی رسمی
- بررسی اطلاعات در بانک داده کارخانه یا برند تولیدکننده
آیا تمام فولادها دارای هیت نامبر هستند؟
خیر. اغلب فولادهای تولید شده در کارخانه های معتبر داخلی یا وارداتی معمولاً دارای هیت نامبر هستند. اما بسیاری از محصولات موجود در بازار آزاد که توسط واسطه ها یا کارگاه های کوچک عرضه می شوند، فاقد هیت نامبر معتبر و گواهی هستند. این موارد بیشتر در محصولات زیر دیده می شود:- میلگردهای نامرغوب و بدون شناسنامه
- ورق های ضخامت خورده یا آلیاژهای بازیافتی
- تیرآهن یا نبشی های بی نشان
هیت نامبر و گواهی جعلی را چطور تشخیص دهیم؟
متأسفانه در برخی بازارها، گواهی های جعلی نیز دیده می شود. اگرچه گواهی شامل هیت نامبر است، اما آن کد ممکن است واقعی نباشد. برای بررسی صحت هیت نامبر: آن را در سایت رسمی کارخانه سرچ کنید (مثل فولاد مبارکه، اکسین اهواز، یا برندهای خارجی مثل بهلر)- QR کد روی محصول یا گواهی را اسکن کنید
- از فروشنده معتبر استعلام بگیرید
- تطبیق مشخصات فنی و درصد عناصر درج شده با استانداردهای مرجع
کاربرد هیت نامبر در فولاد آلیاژی
در فولادهای آلیاژی خاص مثل: Mo40 / AISI 4140 CK45 / 1.1191 VCN200 / 1.6580 SPK / 1.2080 داشتن هیت نامبر و گواهی کیفیت اهمیت دوچندان دارد، چون درصد دقیق عناصر آلیاژی در عملکرد محصول تأثیرگذار است. مثلاً مقدار کروم یا مولیبدن در فولاد Mo40 تعیین کننده مقاومت آن در برابر حرارت است.
