تفاوت استیل 304 و 308 در ویژگیها و کاربردهای آنها از مهمترین موضوعاتی است که در صنایع مختلف باید به آن توجه شود. استنلس استیل (فولاد ضد زنگ) به عنوان یکی از پرکاربردترین مواد در صنایع مختلف شناخته میشود. دلیل این محبوبیت، ویژگیهای منحصربهفرد این آلیاژها از جمله مقاومت بالا در برابر خوردگی، دوام بالا و قابلیتهای متنوع جوشکاری است. از بین تمامی گریدهای استنلس استیل، استیل 304 و 308 به دلیل خصوصیات برجسته و کارایی بالا، توجه ویژهای را به خود جلب کردهاند. در این مقاله به بررسی تفاوت استیل 304 و 308 میپردازیم و کاربردها، مزایا و معایب هر یک را به طور کامل تحلیل میکنیم.
ترکیب شیمیایی استیل 304 و 308
یکی از تفاوتهای اصلی بین استیل 304 و 308 در ترکیب شیمیایی آنهاست که تأثیر زیادی بر خواص مکانیکی و مقاومت به خوردگی هر کدام دارد.
استیل 304 و 308 هر دو از فولادهای ضد زنگ هستند، اما تفاوتهای مهمی دارند. استیل 304 با 18 درصد کروم و 8 درصد نیکل، به عنوان یک آلیاژ عمومی، به خوبی در برابر خوردگی و زنگزدگی مقاوم است. در حالی که استیل 308 که دارای نیکل بیشتری است، عمدتاً برای جوشکاری استیلهای 304 و 316 استفاده میشود و در نتیجه خواص مکانیکی بهتری دارد.
استیلهای ضد زنگ 304 و 308 هر دو در دسته فولادهای آستنیتی قرار میگیرند، اما تفاوتهای کلیدی آنها، کاربردهای ویژهای را به هر کدام اختصاص میدهد. استیل 304 به دلیل ترکیب شیمیایی سادهتر و مقاومت مناسب در برابر خوردگی، در محیطهای عادی و غیر خورنده مانند صنعت مواد غذایی و ساخت تجهیزات خانگی به کار میرود. از سوی دیگر، استیل 308 که درصد بالاتری نیکل دارد، بهویژه برای جوشکاری با استفاده از الکترودهای ویژه طراحی شده و در برابر حرارت بالاتر و شرایط شیمیایی سختتر، عملکرد بهتری ارائه میدهد. اما در مقایسه با استیل 316 که تفاوت فولاد ضد زنگ 304 و 316 به وجود مولیبدن مرتبط است، استیل 308 در برابر محیطهای خورندهی کلریدی ضعیفتر عمل میکند.
ترکیب شیمیایی استیل 304
استیل 304 یکی از پرکاربردترین گریدهای استنلس استیل است و عمدتاً از ترکیب زیر تشکیل شده است:
| کروم |
نیکل |
کربن |
| 18-20 درصد |
8-10.5 درصد |
حداکثر 0.08 درصد |
این ترکیب باعث میشود استیل 304 مقاومت خوبی در برابر خوردگی و زنگزدگی داشته باشد و در عین حال قابلیت جوشکاری و شکلپذیری بالایی ارائه دهد.
ترکیب شیمیایی استیل 308
استیل 308 نیز مانند استیل 304 دارای کروم و نیکل است، اما ترکیب آن کمی متفاوت است:
| کروم |
نیکل |
کربن |
| 19-21 درصد |
10.00-12.00 |
18.00-21.00 |
این مقادیر باعث میشود که استیل 308 در شرایط خورندهتر نسبت به استیل 304 مقاومت بهتری داشته باشد، به ویژه در محیطهایی که با مواد شیمیایی یا گرماهای شدید روبرو هستند.
تفاوتهای هزینه و قیمت استیل 304 و 308
یکی از مهمترین فاکتورهایی که در انتخاب بین استیل 304 و 308 باید در نظر گرفته شود، قیمت آنها است.قیمت استیل ۳۰۴ بسته به بازار و نوسانات مواد اولیه متغیر است، اما به طور کلی، این نوع استیل به دلیل ترکیب سادهتر و تولید انبوه، قیمت کمتری نسبت به سایر گریدهای استنلس استیل دارد.
قیمت استیل 304 معمولاً برای کاربردهای عمومی و پروژههایی که نیاز به مقاومت در برابر خوردگی و حرارت در حد متوسط دارند، بهصرفهتر است. از سوی دیگر، به دلیل ترکیبات پیچیدهتر و مقاومت بالاتر استیل 308، این آلیاژ معمولاً قیمت بالاتری نسبت به استیل 304 دارد. به همین دلیل، اگر پروژهای دارید که در آن مقاومت به خوردگی و گرما در حد معمولی کفایت میکند و هزینهها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، استیل 304 انتخاب بهتری خواهد بود. اما در شرایط صنعتی که مقاومت به خوردگی و گرما اهمیت بیشتری دارد، استیل 308 گرچه گرانتر است، اما گزینهای مناسبتر محسوب میشود.
تفاوت استیل 304 و 308 از نظر مقاومت به خوردگی
استیل 304 به دلیل داشتن 18 تا 20 درصد کروم، مقاومت مناسبی در برابر خوردگی دارد. این آلیاژ معمولاً در محیطهای عمومی مانند آشپزخانهها و لوازم خانگی استفاده میشود. از سوی دیگر، استیل 308 به دلیل دارا بودن درصد بیشتری از کروم و نیکل (19 تا 21 درصد کروم و 9 تا 11 درصد نیکل) مقاومت به خوردگی بهتری از خود نشان میدهد.
استیلهای 304 و 308 از فولادهای آستنیتی ضد زنگ هستند که به دلیل ترکیب شیمیایی متفاوت، برای کاربردهای مختلفی مناسباند. تفاوت استیل 304 و 308 بیشتر در میزان نیکل آنها است؛ استیل 308 با داشتن درصد بیشتری نیکل، برای جوشکاری استیلهای ضد زنگ مورد استفاده قرار میگیرد و مقاومت حرارتی بهتری دارد.
استیل 304 به دلیل مقاومت به خوردگی و قیمت مناسب، کاربرد وسیعی در صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی و معماری دارد. از سوی دیگر، استیل 308 نیز دارای ویژگیهای مشابهی است اما تفاوتهایی در ترکیب شیمیایی و خواص مکانیکی این دو وجود دارد که آنها را برای کاربردهای خاص متمایز میکند. اگر به دنبال اطلاعات بیشتری در مورد دیگر انواع استیل مقاوم به حرارت هستید، مقاله تفاوت استیل 304 و 310 میتواند به شما دیدگاه جامعی ارائه دهد.
مقاومت استیل 304
استیل 304 در محیطهای مرطوب و با درجه حرارتهای عادی مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارد. به همین دلیل در تولید لوازم آشپزخانه، سینکها و تجهیزات بهداشتی استفاده میشود. با این حال، در محیطهای بسیار خورنده مانند محلولهای شیمیایی قوی یا محیطهای دریایی ممکن است استیل 304 تحت تأثیر قرار گیرد و دچار خوردگی شود.
مقاومت استیل 308
استیل 308 به دلیل داشتن ترکیبات کروم و نیکل بالاتر، مقاومت بهتری در برابر خوردگی در محیطهای شیمیایی و دریایی از خود نشان میدهد. این ویژگی استیل 308 را برای کاربرد در صنایع شیمیایی و دریایی مناسب میسازد. همچنین، در شرایطی که به دوام بیشتر و مقاومت بالاتر در برابر زنگزدگی نیاز است، این گرید انتخاب بهتری است.
تفاوت در قابلیت جوشکاری استیل 304 و 308
قابلیت جوشکاری یکی از مهمترین فاکتورهایی است که در انتخاب بین استیل 304 و 308 باید در نظر گرفته شود.
- جوشکاری استیل 304
استیل 304 به دلیل شکلپذیری و خواص فیزیکی مناسب، یکی از بهترین گزینهها برای جوشکاری است. در حین جوشکاری، مقدار کمی از کربن ممکن است از استیل 304 جدا شود، اما این موضوع به دلیل مقدار کم کربن در ترکیب شیمیایی تأثیر چندانی بر کیفیت جوش نمیگذارد. به همین دلیل است که استیل 304 در جوشکاری لوازم خانگی و ساختمانی پرکاربرد است.
- جوشکاری استیل 308
استیل 308 به طور خاص برای جوشکاری ساخته شده است. این نوع استنلس استیل مقاومت بهتری در مقابل ترک خوردگی در فرآیند جوشکاری از خود نشان میدهد و برای اتصال فولادهای آستنیتی مانند استیل 304 و استیل 308 استفاده میشود. به همین دلیل، استیل 308 در صنایع سنگین مانند ساخت و تعمیرات صنعتی و پتروشیمی به وفور کاربرد دارد.
تفاوت استیل 304 و 308 از نظر دما و حرارت
استیلهای ضد زنگ به دلیل خواص مکانیکی و ترکیب شیمیایی خود، مقاومت مناسبی در برابر دماهای بالا از خود نشان میدهند. اما بین استیل 304 و 308 تفاوتهایی در عملکرد در دماهای بالا وجود دارد.
- مقاومت دمایی استیل 304
استیل 304 میتواند در دماهای بالا تا حدود 870 درجه سانتیگراد بدون تغییرات شیمیایی جدی مورد استفاده قرار گیرد. این گرید معمولاً در شرایط حرارتی بالا و کاربردهای عمومی که نیاز به مقاومت در برابر گرما دارند، به کار میرود.
- مقاومت دمایی استیل 308
استیل 308 عملکرد بهتری نسبت به استیل 304 در دماهای بالاتر دارد. این آلیاژ میتواند تا حدود 925 درجه سانتیگراد نیز بدون تغییرات شیمیایی جدی مقاومت کند. بنابراین، در مواردی که نیاز به عملکرد بهتری در دماهای بالا داریم، استیل 308 انتخاب مناسبی خواهد بود.
کاربردهای استیل 304 و 308
- کاربردهای استیل 304
استیل 304 به دلیل قیمت مناسبتر و ویژگیهای منحصر به فرد خود در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار میگیرد:
لوازم خانگی: استیل 304 در تولید سینکها، یخچالها و ظروف آشپزخانه بسیار محبوب است.
صنایع غذایی: این استیل به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و زنگزدگی در تماس با مواد غذایی استفاده میشود.
صنایع دارویی و بهداشتی: به دلیل خواص ضد باکتریایی، استیل 304 در تولید ابزار و تجهیزات پزشکی استفاده میشود.
- کاربردهای استیل 308
استیل 308 به دلیل مقاومت بیشتر در برابر خوردگی و دمای بالا، در صنایع مختلفی کاربرد دارد:
صنایع دریایی: مقاومت بیشتر در برابر آب شور و شرایط خورنده آن را برای استفاده در صنایع دریایی ایدهآل میکند.
صنایع شیمیایی: استیل 308 به دلیل مقاومت بیشتر در برابر مواد شیمیایی قوی، در تجهیزات شیمیایی و پالایشگاهها استفاده میشود.
صنایع جوشکاری: همانطور که قبلاً گفته شد، استیل 308 انتخاب اصلی برای جوشکاری فولادهای آستنیتی است.
استاندارد استیل 304 و 308
استیل 304 و 308 هر دو تحت استانداردهای بینالمللی برای تضمین کیفیت و قابلیت استفاده در صنایع مختلف تولید میشوند. استیل 304 با استانداردهایی مانند ASTM A240، ASTM A276 و EN 10088-2 شناخته میشود که ترکیب شیمیایی و ویژگیهای مکانیکی آن را برای تولید ورقها، میلهها و لولهها مشخص میکنند. این استانداردها تضمین میکنند که استیل 304 دارای مقاومت مناسب در برابر خوردگی و قابلیت استفاده در دماهای مختلف است.
از سوی دیگر، استیل 308 نیز تحت استانداردهایی مانند ASTM A240 و AWS A5.9 قرار میگیرد که برای ورقها و سیمهای جوشکاری استفاده میشوند. این استیل به دلیل داشتن ترکیب شیمیایی متفاوت، مقاومت بیشتری در برابر خوردگی و دمای بالا دارد و معمولاً در صنایع سنگین و جوشکاری فولادهای آستنیتی به کار میرود. استانداردهای EN 10088-2 و ISO 15510 نیز به تعیین خواص شیمیایی و فیزیکی این گرید کمک میکنند.
نتیجهگیری
در این مقاله به بررسی تفاوت استیل 304 و 308 پرداختیم و دیدیم که هر کدام از این گریدها ویژگیهای خاص خود را دارند. استیل 304 به دلیل قیمت مناسبتر، مقاومت خوب در برابر خوردگی و قابلیت شکلپذیری و جوشکاری بالا در بسیاری از کاربردهای عمومی مورد استفاده قرار میگیرد. از طرف دیگر، استیل 308 به دلیل مقاومت بیشتر در برابر خوردگی و دماهای بالا و همچنین توانایی بهتر در جوشکاری، در محیطهای صنعتی و شرایط سختتر ترجیح داده میشود.
انتخاب بین استیل 304 و 308 بستگی به نیازهای خاص پروژه و محیط کاری دارد. اگر به دنبال یک آلیاژ با هزینه کمتر و کارایی خوب در شرایط معمولی هستید، استیل 304 انتخاب بهتری است. اما اگر نیاز به مقاومت بیشتر در برابر خوردگی و دماهای بالا دارید و هزینههای بالاتر را میپذیرید، استیل 308 گزینه ایدهآلتری خواهد بود.
