تیغچه‌های تراشکاری یکی از اجزای حیاتی که نقش مهمی در کیفیت و سرعت عملیات در صنعت ماشین‌کاری دارد.این ابزارهای کوچک اما قدرتمند، قلب فرآیند تراشکاری محسوب میشوند و انتخاب درست آنها می‌تواند تفاوت چشمگیری در دقت و دوام کار ایجاد کند. در این مقاله، به صورت علمی و جامع عملکرد و کارایی تیغچه های تراشکاری و اینکه معمولا از چع آلیاژ هایی ساخته میشوند مورد بررسی قرار میگیرد.
تیغچه‌های تراشکاری و عملکرد آنها
تیغچه‌های تراشکاری قطعات کوچکی ساخته شده از مواد سخت هستند که روی ابزارهای تراشکاری نصب میشوند و وظیفه‌ی برش، شکل‌دهی و پرداخت قطعه کار را بر عهده دارند. این تیغچه‌ها می‌توانند برای برش فلزات، سرامیک‌ها، پلاستیک‌ها و مواد کامپوزیتی مورد استفاده قرار گیرند. در بسیاری از ماشین‌آلات CNC و دستگاه‌های تراش ، تیغچه‌های تراشکاری نقش اصلی در کیفیت نهایی سطح کار دارند.
فرایند ساخت تیغچه‌های صنعتی با فولاد 3255
روش ساخت تیغچه‌ها شامل فرایندهای دقیق ماشین‌کاری و عملیات حرارتی است. فولاد 3255 (گروه فولاد های تندبر) که به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت و سایش یکی از گرید های پرکاربرد در تولید تیغچه‌های صنعتی است، ابتدا به شکل‌های مختلف نورد یا فورج می‌شود، سپس با دقت برش داده شده و پس از انجام عملیات حرارتی، سختی و مقاومت آن بهبود می‌یابد. قیمت فولاد 3255 به‌طور مستقیم بر قیمت تمام‌شده تیغچه‌های صنعتی تاثیر می‌گذارد. این فولاد به دلیل ویژگی‌های خاص خود، ممکن است هزینه بیشتری نسبت به سایر فولادها داشته باشد، اما در عوض عمر طولانی‌تر و عملکرد بهتری برای تیغچه‌ها فراهم می‌کند، که به کاهش هزینه‌های نگهداری و تعویض کمک می‌کند.
انواع تیغچه‌های تراشکاری بر اساس کاربرد
بسته به نوع عملیات تراش، تیغچه‌های تراشکاری در مدل‌های مختلفی وجود دارند:
- تیغچه‌های روتراشی (Roughing): برای حذف حجم بالایی از ماده به کار می‌روند.
- تیغچه‌های پرداختکاری (Finishing): برای ایجاد سطح صاف و پرداخت نهایی استفاده میشوند.
- تیغچه‌های برش عرضی (Parting): برای جدا کردن قطعات از یکدیگر.
- تیغچه‌های شیارزنی: برای ایجاد شیار روی سطح قطعه.
هر یک از این تیغچه‌ها با توجه به جنس و طراحی نوک، عملکرد خاص خود را دارند.
تیغچه‌های تراشکاری از چه جنسی ساخته میشوند؟
جنس تیغچه‌های تراشکاری تأثیر مستقیم بر طول عمر، کیفیت برش و سرعت عملیات دارد. به همین دلیل تولیدکنندگان بر اساس نوع کاربرد و سختی قطعه کار، از مواد مختلفی استفاده می‌کنند. رایج‌ترین جنس‌های تیغچه‌های تراشکاری عبارتند از:
۱. فولاد تندبر (High-Speed Steel – HSS)
فولاد تندبر یکی از قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین جنس‌ها برای ساخت تیغچه‌های تراشکاری است. ویژگی بارز آن مقاومت به حرارت بالا و توانایی حفظ سختی در سرعت‌های بالا است. تیغچه‌های ساخته شده از فولاد تندبر برای تراشکاری قطعات نرم تا نیمه‌سخت مناسب هستند.
مزایای HSS:
- قیمت مناسب
- امکان تیزکاری مجدد
- مقاومت خوب در برابر شوک‌های مکانیکی
۲. کاربید تنگستن (Tungsten Carbide)
کاربید تنگستن امروزه یکی از پرکاربردترین مواد در ساخت تیغچه‌های تراشکاری به حساب می‌آید. این ماده، ترکیبی از پودر کاربید و فلزات اتصال‌دهنده مانند کبالت است که تحت فشار و حرارت بالا فشرده می‌شود. تیغچه‌های تراشکاری کاربیدی سختی بسیار بالا، مقاومت فوق‌العاده در برابر سایش و عمر طولانی دارند.
مزایای کاربید تنگستن:
- سرعت برش بالا
- مناسب برای تراشکاری مواد سخت‌تر مانند فولادهای آلیاژی و چدن
- پایداری ابعادی خوب در دماهای بالا
۳. سرامیک‌ها (Ceramics)
تیغچه‌های تراشکاری سرامیکی از آلومینا (Al₂O₃) یا نیترید سیلیکون (Si₃N₄) ساخته میشوند. این نوع تیغچه‌ها برای تراشکاری بسیار سریع قطعات سخت مثل چدن‌ها و سوپرآلیاژها کاربرد دارند.
مزایای تیغچه‌های سرامیکی:
- مقاومت عالی در برابر حرارت
- مناسب برای سرعت‌های برش بسیار بالا
- مقاومت بالا در برابر سایش
البته باید توجه داشت که سرامیک‌ها شکنندگی بالایی دارند و برای کارهایی که در معرض شوک مکانیکی هستند، مناسب نیستند.
۴. نیترید بور مکعبی (CBN)
CBN دومین ماده سخت شناخته شده پس از الماس است. تیغچه‌های تراشکاری ساخته شده از نیترید بور مکعبی برای ماشین‌کاری فولادهای سخت شده عالی هستند.
مزایای CBN:
- عمر بسیار طولانی
- مناسب برای تراشکاری مواد فوق سخت
- حفظ کیفیت برش در طول زمان
۵. الماس صنعتی (PCD)
برای ماشین‌کاری مواد غیرآهنی مانند آلومینیوم، کامپوزیت‌ها و پلاستیک‌های تقویت‌شده کاربرد دارد ، تیغچه‌های تراشکاری از الماس صنعتی ساخته میشوند. الماس سخت‌ترین ماده‌ی شناخته شده است و تیغچه‌های PCD طول عمر بسیار بالایی دارند.
نکات مهم در انتخاب تیغچه‌های تراشکاری
انتخاب درست تیغچه‌ی تراشکاری فقط به جنس آن محدود نمی‌شود. فاکتورهای دیگری هم باید مدنظر قرار بگیرند:
- نوع قطعه کار (آهنی یا غیرآهنی)
- سرعت و عمق برش
- کیفیت سطح مورد نیاز
- مقاومت در برابر حرارت و سایش
- شرایط ماشین‌کاری (مرطوب یا خشک)
همچنین استفاده از روکش‌هایی مانند TiN، TiAlN و DLC بر روی تیغچه‌های تراشکاری می‌تواند مقاومت در برابر سایش را به میزان قابل توجهی افزایش دهد و عمر مفید ابزار را بیشتر کند.
استانداردهای جهانی فولاد برای ساخت تیغه‌های صنعتی و تیغچه‌های تراشکاری
برای ساخت تیغه‌های صنعتی و تیغچه‌های تراشکاری، معمولاً از فولادهای ابزار با استانداردهای بین‌المللی مانند ISO 4957 و DIN 17350 استفاده می‌شود. این استانداردها ویژگی‌های شیمیایی، مکانیکی و حرارتی فولادهای مناسب تولید ابزار برشی را مشخص می‌کنند. فولادهای پرکاربرد در این زمینه شامل گریدهایی مانند M2 (DIN 1.3343)، M35 و T1 هستند که به دلیل سختی بالا، مقاومت حرارتی مناسب و قابلیت حفظ لبه برنده، گزینه‌ای ایده‌آل برای تولید تیغچه‌های صنعتی محسوب میشوند. در مجموعه فولاد حامیران انواع این فولادهای استاندارد با کیفیت تضمین‌شده در دسترس مشتریان قرار دارد.
تیغچه‌های تراشکاری؛ انتخاب درست، کیفیت برتر
تیغچه‌های تراشکاری قلب عملیات ماشین‌کاری هستند و انتخاب جنس مناسب می‌تواند کیفیت و کارایی پروژه را چندین برابر کند. از فولاد تندبر تا کاربید تنگستن، سرامیک، CBN و الماس، هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. شناخت و انتخاب درست نوع وجنس تیغچه، رمز موفقیت در تراشکاری حرفه‌ای است.
اگر به دنبال خرید فولاد مخصوص ساخت تیغچه صنعتی باکیفیت هستید، شرکت فولاد حامیران انتخاب اول شماست. ما انواع فولادهای آلیاژی مناسب تولید تیغچه را با بهترین کیفیت و قیمت عرضه می‌کنیم. برای مشاوره و خرید با کارشناسان فروش شرکت فولاد حامیران در ارتباط باشید.
