گریتینگ ورق چیست

گریتینگ (Grating) نوعی سازه‌ی صنعتی با ساختار شبکه‌ای است که از درهم‌تنیدگی واحدهای متقاطع موازی ساخته می‌شود و به‌دلیل مقاومت بالا در برابر فشار، ضربه و شرایط محیطی دشوار، در محیط‌های صنعتی، شهری و ساختمانی کاربرد فراوان دارد. این محصول معمولاً از فلزاتی مانند فولاد، چدن یا آلومینیوم ساخته می‌شود یا در نوع غیر فلزی از مواد کامپوزیتی نظیر فایبرگلاس و رزین تولید می‌گردد. گریتینگ‌های فلزی به‌ویژه در پروژه‌های سنگین کاربرد بیشتری دارند، اما به‌دلیل وابستگی به قیمت روز ورق‌های فولادی، آلومینیومی و گالوانیزه، نوسانات قیمتی آن‌ها بیشتر است. در مقابل، گریتینگ‌های کامپوزیتی (FRP/GRP)  به‌دلیل ویژگی‌هایی مانند سبکی، طول عمر بالا و مقاومت در برابر خوردگی، با وجود قیمت اولیه بالاتر، در پروژه‌های حساس و در تماس با رطوبت یا مواد شیمیایی ترجیح داده می‌شوند.

قیمت گریتینگ تحت‌تأثیر عوامل متعددی است که مهم‌ترین آن‌ها قیمت ورق است. ورق‌های پرکاربردی مانند ST37، ST52، ورق سیاه و ورق گالوانیزه، هرکدام بسته به ضخامت، روش تولید (نورد گرم یا سرد) و شرایط بازار آهن‌آلات، نرخ متفاوتی دارند و افزایش قیمت آن‌ها مستقیماً بر بهای گریتینگ تأثیر می‌گذارد. علاوه بر این، نوع ساختار گریتینگ نیز مؤثر است؛ برای مثال، مدل‌هایی با چشمه‌های (شبکه های) ریزتر یا تراکم تسمه بالا به دلیل مصرف متریال بیشتر، قیمت بیشتری دارند. همچنین، استفاده از پوشش‌های محافظ مانند گالوانیزه گرم یا رنگ‌های پلیمری نیز هزینه نهایی را افزایش می‌دهد. در نهایت، سفارش گریتینگ با ابعاد خاص یا طراحی سفارشی نیز باعث افزایش قیمت به دلیل برش‌کاری و فرایند تولید اختصاصی می‌شود.

انواع گریتینگ از نظر ساختار

گریتینگ‌ها با توجه به نحوه اتصال اجزای تشکیل‌دهنده و ساختار کلی، به چندین دسته‌ی مختلف تقسیم می‌شوند:

۱. گریتینگ تسمه در تسمه

در این نوع، تسمه‌های فولادی در دو جهت طولی و عرضی با یکدیگر درگیر شده و ساختار شبکه‌ای منظم و بسیار مستحکمی را تشکیل می‌دهند. به‌دلیل توزیع یکنواخت بار و ظاهر استاندارد، این نوع گریتینگ در صنایع سنگین، پالایشگاه‌ها و خطوط تولید بسیار رایج است.

۲. گریتینگ تسمه در نیم‌تسمه

تفاوت اصلی این نوع با نوع قبلی در استفاده از نیم‌تسمه در جهت رابط است. این طراحی باعث کاهش هزینه نهایی می‌شود و در عین حال، استحکام قابل قبولی برای بسیاری از کاربردهای صنعتی دارد. معمولاً برای استفاده در کف کارخانه‌ها یا پوشش‌دهی مکان‌هایی با رفت و آمد متوسط مناسب است.

۳. گریتینگ تسمه در میلگرد

در این مدل، میلگردهای فولادی به‌عنوان رابط به تسمه‌های اصلی جوش داده می‌شوند. این روش به دلیل سهولت در تولید، سرعت بالای مونتاژ و مقرون‌به‌صرفه بودن، به‌ویژه در پروژه‌های با تیراژ بالا بسیار پرکاربرد است. از آن‌جایی که قیمت میلگرد یکی از عوامل مهم در تعیین بهای نهایی این نوع گریتینگ به شمار می‌رود، نوسانات بازار آهن مستقیماً بر قیمت آن تأثیر می‌گذارد. همچنین، گریتینگ تسمه در میلگرد اغلب با پوشش گالوانیزه گرم برای جلوگیری از زنگ‌زدگی و افزایش طول عمر عرضه می‌شود.

۴. گریتینگ تسمه در چهارپهلو تابیده

در این نوع خاص، تسمه‌های باربر با چهارپهلوهای فولادی که حالت تابیده دارند درگیر می‌شوند. این مدل بیشتر در فضاهای خاص یا دکوراتیو کاربرد دارد و ترکیب زیبایی بصری با استحکام مکانیکی را فراهم می‌کند.

تقسیم‌بندی گریتینگ بر اساس استاندارد

در اروپا و بسیاری از کشورهای صنعتی، گریتینگ‌ها طبق استاندارد EN1433 طبقه‌بندی می‌شوند که میزان تحمل بار آن‌ها را در واحد تن به ازای هر محور تعیین می‌کند:

کلاس A15: تحمل بار تا 1.5 تن برای پیاده‌روها، استخرها، حیاط‌ها و فضاهای کم‌تردد.

کلاس B125: تحمل بار تا 12.5 تن؛ مناسب پارکینگ‌های خصوصی، کف کارخانه‌ها.

کلاس C250: تحمل بار تا 25.5 تن؛ مخصوص خیابان‌های شهری، رمپ‌های عمومی و تردد ماشین‌آلات سبک.

کلاس F900: تحمل بار تا 90 تن؛ ویژه‌ی فرودگاه‌ها، بنادر و صنایع فوق سنگین.

 

روش‌های تولید گریتینگ

روش سنتی

در تولید سنتی، ابتدا تسمه‌های فولادی شیاردار می‌شوند و سپس قطعات در محل مناسب به‌صورت دستی در هم چفت می‌شوند. این روش گرچه ساده و کم‌هزینه است، اما با معایبی مانند کاهش استحکام نهایی، خطا در مونتاژ و مشکلات در فرآیند گالوانیزاسیون مواجه است.

روش الکتروفورج

این شیوه‌ی مدرن با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته، تسمه و رابط را هم‌زمان با فشار بالا و جریان برق جوش می‌دهد. نتیجه، ساختاری منسجم، یکنواخت و با استحکام بسیار بالاست که برای پروژه‌های مهندسی حساس و دقیق پیشنهاد می‌شود.

اجزای تشکیل‌دهنده گریتینگ

تسمه باربر

عنصر اصلی باربری گریتینگ، تسمه‌های عرضی و طولی هستند. ضخامت، طول و ارتفاع این تسمه‌ها تعیین‌کننده‌ی ظرفیت تحمل بار شبکه است.

رابط

میله یا تسمه‌هایی که به صورت عمود بر تسمه‌های باربر نصب می‌شوند تا ساختار مشبک حفظ شود. گرچه وزنی تحمل نمی‌کنند، اما در حفظ فرم و زیبایی گریتینگ نقش کلیدی دارند.

نگهدارنده

عناصر کمکی برای ثابت نگه‌داشتن ساختار داخلی گریتینگ. می‌توانند میلگرد، نیم‌تسمه یا تسمه‌های باریک باشند.

چشمه یا مش‌بندی

فاصله بین تسمه‌ها و رابط‌ها را چشمه می‌نامند. کاهش این فاصله‌ها منجر به افزایش استحکام و وزن گریتینگ می‌شود. نوع چشمه بسته به کاربرد، متفاوت انتخاب می‌شود؛ مثلاً در فضاهای پرتردد، فاصله رابط‌ها باید کمتر باشد تا از گیر کردن پاشنه کفش جلوگیری شود.

 

طبقه‌بندی گریتینگ بر اساس جنس

گریتینگ فلزی

ساخته‌شده از فلزاتی مانند فولاد، چدن، استیل و آلومینیوم، این دسته در صنایع سنگین و عمومی کاربرد گسترده‌ای دارد. زیرمجموعه‌ها عبارتند از:

استیل: مقاوم در برابر خوردگی؛ مناسب صنایع غذایی و دارویی.

چدنی: مناسب برای تردد سنگین خودروها؛ قابل قالب‌گیری.

آلومینیومی: سبک و ضدآلودگی؛ کاربرد در صنایع خاص.

گالوانیزه: پوشش روی برای افزایش دوام در محیط‌های مرطوب.

مضرس(سطح دارای اصطکاک زیاد) : با سطح آج‌دار برای جلوگیری از لغزش.

گریتینگ کامپوزیتی

این دسته که از الیاف فایبرگلاس و رزین ساخته می‌شود، مقاومت بالایی در برابر مواد شیمیایی و ضربه دارد و برای محیط‌های خاص مانند آزمایشگاه‌ها، کارخانجات دارویی، آزمایشگاه‌ها و مراکز درمانی ایده‌آل است.

کاربرد گریتینگ در صنعت و شهرسازی

تهویه و نورگیر: به‌دلیل ساختار مشبک، نور و هوا را به‌راحتی عبور می‌دهد.

کف‌پوش پله‌ها و مسیرهای اضطراری: ضدلغزش، ایمن و سبک.

پوشش کانال‌های انتقال آب و فاضلاب: برای جلوگیری از ورود اجسام خارجی.

کفپوش سوله‌ها و کارخانه‌ها: مقاوم در برابر تردد بالا و فشار تجهیزات.

 

گریتینگ، سازه‌ای برای آینده‌ای ایمن و مقاوم

گریتینگ، به‌عنوان راهکاری مدرن در مهندسی سازه و طراحی شهری، با ویژگی‌هایی نظیر استحکام، سبکی، دوام بالا و انعطاف در طراحی، جایگاهی ویژه در صنایع مختلف پیدا کرده است. این سازه مشبک، نه‌تنها یک کف‌پوش ساده نیست، بلکه ترکیبی از فناوری، مقاومت، زیبایی و ایمنی را در خود جای داده است.