انواع فولاد های پزشکی

فولاد های پزشکی به دلیل ویژگی های منحصر به فردشان مانند استحکام، زیست سازگاری و مقاومت بالا در برابر خوردگی، جایگاه ویژه ای در صنعت مراقبت های بهداشتی دارند. از ابزارهای جراحی تا ایمپلنت ها، این مواد در تولید بسیاری از دستگاه های پزشکی استفاده می شوند و ایمنی و دوام طولانی مدت را تضمین می کنند. یکی از عواملی که در انتخاب و تولید این نوع فولاد ها اهمیت دارد، قیمت فولاد است که به دلیل تغییرات  بازار مواد اولیه و نیازهای صنایع، می تواند متغیر باشد. برای آشنایی بیشتر با انواع فولاد های پزشکی و کاربرد های آنها در حوزه سلامت، ادامه این مقاله را مطالعه کنید.

 

فولاد زنگ نزن آستنیتی

فولاد زنگ نزن آستنیتی به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و زیست سازگاری عالی، پرمصرف ترین نوع فولاد در صنعت پزشکی است. این نوع فولاد با داشتن مقادیر زیادی کروم و نیکل، خاصیت غیر مغناطیسی دارد و به راحتی استریل می شود. از جمله کاربردهای آن می توان به ابزارهای جراحی، ایمپلنت ها و دستگاه های پزشکی مانند کاتترها و استنت ها اشاره کرد.

فولاد ضد زنگ مارتنزیتی

فولاد ضد زنگ مارتنزیتی با استحکام و سختی بالا، گزینه ای مناسب برای ابزارهایی است که نیاز به لبه های تیز دارند. اگرچه مقاومت آن در برابر خوردگی کمتر از فولاد آستنیتی است، اما در ابزارهای ارتوپدی، تیغه های جراحی و ابزارهای دندانپزشکی استفاده می شود. محتوای بالای کربن در این نوع فولاد باعث می شود قابلیت عملیات حرارتی داشته و سخت تر شود.

فولاد ضد زنگ فریتی

فولاد ضد زنگ فریتی حاوی مقادیر بالایی از کروم و مقدار کربن کم است که این ترکیب در آن مقاومت در برابر خوردگی و استحکام بالایی را ارائه می دهد. این نوع فولاد در تجهیزاتی که نیاز به مقاومت در برابر ترک خوردگی دارند، مانند قیچی های جراحی و فورسپس ها کاربرد دارد.

آلیاژهای تیتانیوم

تیتانیوم خالص

تیتانیوم به دلیل زیست سازگاری بالا، وزن کم و مقاومت عالی در برابر خوردگی، یکی از بهترین انتخاب ها برای ایمپلنت های دندانی و ارتوپدی است. این فلز توانایی یکپارچگی با بافت های بدن و استخوان ها را دارد و در چندین گرید با درجه خلوص مختلف برای کاربردهای پزشکی متفاوت در دسترس است.

آلیاژهای تیتانیوم

آلیاژهای تیتانیوم مانند Ti-6Al-4V (تیتانیوم 6% آلومینیوم 4% وانادیوم)، خواص مکانیکی بهبود یافته ای از جمله استحکام بالاتری را ارائه می دهند. این آلیاژها معمولاً در ایمپلنت های ارتوپدی مانند  مفصل ران و زانو و همچنین ایمپلنت های دندانی، دستگاه های ثابت کننده ستون فقرات و اجزای پروتز استفاده می شوند. ترکیب آلیاژهای تیتانیوم را می توان با تغییر نسبت عناصر آلیاژی تنظیم کرد تا خواص مواد برای کاربردهای پزشکی خاص بهینه شود.

آلیاژ کبالت-کروم-مولیبدن

آلیاژ کبالت-کروم-مولیبدن که با عنوان Co-Cr-Mo یا به سادگی CoCr شناخته می شود، یک فولاد پزشکی با کارایی بالا با استحکام، مقاومت در برابر سایش و مقاومت در برابر خوردگی عالی است. به دلیل زیست سازگاری و پایداری طولانی مدت در بدن، معمولاً در ایمپلنت های ارتوپدی مانند پروتزهای مفصل ران و زانو استفاده می شود. افزودن مولیبدن باعث افزایش مقاومت مواد در برابر خوردگی و بهبود خواص مکانیکی آن می شود.

آلیاژ کبالت-کروم-نیکل-مولیبدن

آلیاژ کبالت-کروم-نیکل-مولیبدن که معمولاً با عنوان Co-Cr-Ni-Mo شناخته می شود، خواص مشابهی با آلیاژ Co-Cr-Mo ارائه می دهد اما با اضافه شدن نیکل به این ترکیب، مقاومت به خوردگی و سایش بهتری را از خود ارائه می دهد . از این آلیاژ در ایمپلنت‌ های دندانی، ایمپلنت‌ های قلبی و ابزارهای جراحی که به استحکام  بالا نیاز دارد، استفاده می شود.

آلیاژ های نیتینول (نیکل-تیتانیوم)

آلیاژ های حافظه دار

نیتینول یا آلیاژ های حافظه دار با خواص  فوق الاستیکی، در دستگاه های پزشکی مانند استنت ها و سیم های ارتودنسی کاربرد گسترده ای دارد. توانایی این آلیاژ در تغییر شکل و بازگشت به حالت اصلی خود تحت شرایط خاص، آن را به یک انتخاب عالی برای کاربرد های خاص تبدیل کرده است.

سایر فولاد های پزشکی

فولاد ضد زنگ با کربن بالا

این فولاد به دلیل سختی بالا و مقاومت در برابر سایش، در ابزارهای جراحی که به لبه های تیز نیاز دارند، مانند چاقوهای جراحی و اره های استخوانی کاربرد دارد.

فولاد ضد زنگ رسوب سختی

فولاد ضد زنگ رسوب سختی ترکیبی استحکام و زیست سازگاری استثنایی را ارائه می دهد. این فولاد در ایمپلنت های ارتوپدی و ابزارهایی که نیاز به خواص مکانیکی فوق العاده دارند، استفاده می شود.

فولادی برای نجات جان انسان ها

فولاد های پزشکی به دلیل خواص مکانیکی و زیست سازگاری استثنایی خود نقش حیاتی در صنعت مراقبت های بهداشتی و نجات جان انسان ها ایفا می کنند. انواع مختلف فولاد و آلیاژها با توجه به نیازهای خاص هر کاربرد، انتخاب می شوند تا اطمینان حاصل شود که دستگاه ها و تجهیزات پزشکی به بهترین شکل ممکن عمل می کنند. در کنار این عوامل، قیمت فولاد نیز یکی از مسائل مهم در تولید این مواد به شمار می رود و نوسانات آن می تواند تأثیر زیادی بر بازار تجهیزات پزشکی داشته باشد.