فلزات سمی دسته وسیعی از عناصر هستند که اثرات مضری بر سیستم های بیولوژیکی و محیط زیست دارند. این فلزات به اشکال مختلف وجود دارند و قرار گرفتن در معرض آنها می تواند منجر به مشکلات شدید سلامتی شود. در این مقاله به رایج ترین فلزات سمی از جمله سرب، جیوه، کادمیوم، کروم، آرسنیک، آلومینیوم، نیکل، مس، روی و کبالت می پردازیم.
فلزات سمی از جمله موادی هستند که در صورت انباشت در بدن انسان یا محیط زیست میتوانند به‌شدت مضر باشند. این فلزات معمولاً از طریق فعالیت‌های صنعتی مانند معدن‌کاری، تولید برق، تولید باتری‌ها، و استفاده در صنایع الکترونیکی وارد محیط می‌شوند. برخی از این فلزات شامل:
فلزات سمی میتوانند به روش‌های مختلفی وارد بدن شوند، از جمله از طریق خوردن، تنفس یا تماس با پوست. اثرات این فلزات بر سلامتی بسیار متنوع و خطرناک هستند:
سرب یکی از شناخته شده ترین فلزات سمی است که عمدتاً در رنگ های قدیمی، لوله های لوله کشی و خاک آلوده یافت می شود. حتی در میزان کم قرار گرفتن در معرض سرب، می تواند باعث ناتوانی های یادگیری، آسیب مغزی و مشکلات رفتاری، به ویژه در کودکان شود. تلاش هایی برای از بین بردن اثرات جانبی سرب انجام شده است، اما هنوز هم این فلز سمی می تواند برای انسان بسیار خطر آفرین باشد
کروم یک فلز سمی است که به دو شکل رایج وجود دارد: کروم شش ظرفیتی و کروم سه ظرفیتی. کروم شش ظرفیتی یک ماده سرطان زا برای انسان است و به طور گسترده در فرآیندهای صنعتی استفاده می شود. قرار گرفتن در معرض این فلز سمی می تواند باعث سرطان ریه، مشکلات تنفسی و آسیب به کبد و کلیه شود. از طرف دیگر، کروم سه ظرفیتی یک ماده مغذی ضروری برای بدن انسان است.
این ماده در ساخت فولاد قالب پلاستیک استفاده میگردد. از فولاد قالب پلاستیک نیز برای ساخت قالب تزریق پلاستیک استفاده می گردد. عوامل تاثیر گذار بر قیمت قالب تزریق پلاستیک را با کلیک بر روی لینک مطالعه نمایید.
جیوه یکی دیگر از فلزات سمی است که به اشکال مختلف یافت می شود. از طریق فرآیندهای صنعتی در محیط منتشر می شود و می تواند در غذاهای دریایی، به ویژه ماهی های شکارچی تجمع یابد. قرار گرفتن در معرض جیوه بر سیستم عصبی تأثیر می گذارد و منجر به اختلالات عصبی، ضعف عضلانی و حتی مرگ می شود. زنان باردار به ویژه از آسیب پذیرترین افرادی هستند که میتوانند در معرض جیوه قرار گیرند و سلامتی خود و جنین را به خطر بیاندازند.
کادمیوم یک فلز بسیار سمی است که در باتری ها، رنگدانه های رنگ و دود سیگار وجود دارد. استنشاق دود کادمیوم یا بلع مزمن می تواند منجر به آسیب ریه، نارسایی کلیه و افزایش خطر سرطان شود. وجود این این فلز سمی برای کارگران صنایعی مانند باتری سازی و پالایش فلزات بسیار نگران کننده است زیرا طی بلند مدت آنها را از پای در می آورد.
آرسنیک یک متالوئید سمی است که به طور طبیعی در پوسته زمین یافت می شود و از طریق فعالیت های صنعتی مانند معدن و ذوب در محیط منتشر می شود. قرار گرفتن مزمن در معرض آب یا غذای آلوده به آرسنیک می تواند منجر به ضایعات پوستی، بیماری های قلبی عروقی و انواع مختلف سرطان از جمله سرطان مثانه و ریه شود.
آلومینیوم ، اگرچه به اندازه برخی از فلزات ذکر شده سمی نیست، اما در صورت وجود در غلظت های بالا، می تواند اثرات مضری داشته باشد. این ماده در بسیاری از فرآیندهای تولید، افزودنی های غذایی و ضد تعریق ها یافت می شود. در حالی که مقادیر کم آلومینیوم معمولا بی ضرر هستند، مصرف بیش از حد آن می تواند به اختلالات عصبی مانند بیماری آلزایمر کمک کند.
نیکل یک فلز سمی است که عمدتاً در تولید فولاد ضد زنگ، باتری ها و آبکاری الکتریکی استفاده می شود. قرار گرفتن در معرض نیکل می تواند منجر به واکنش های آلرژیک، بیماری های پوستی و آسیب ریه شود. قرار گرفتن در طولانی مدت یا استنشاق گرد نیکل می تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهد.
مس و روی فلزات کمیاب ضروری هستند که در مقادیر کم برای عملکرد فیزیولوژیکی مناسب مورد نیاز هستند. با این حال، غلظت بیش از حد این فلزات می تواند سمی باشد. مسمومیت با مس می تواند به کبد و کلیه ها آسیب برساند و مسمومیت روی می تواند در جذب سایر مواد مغذی ضروری اختلال ایجاد کند.
کبالت در محیط های صنعتی، باتری ها و دستگاه های پزشکی خاص یافت می شود. در حالی که در مقادیر کم برای سنتز ویتامین B12 ضروری است اما در غلظت های بیش از حد می تواند منجر به بیماری های ریوی و قلبی شود.
استانداردهای مورد استفاده در فلزات توسط سازمان‌های بین‌المللی و ملی مانند ASTM، ISO، EN، JIS، DIN و BS تنظیم می‌شوند تا کیفیت، ترکیب شیمیایی، خواص مکانیکی و کاربردهای مختلف فلزات را تعیین کنند. این استانداردها شامل مشخصاتی مانند استحکام کششی، سختی، انعطاف‌پذیری، و مقاومت به خوردگی هستند که در صنایع مختلف به کار می‌روند.
هر یک از این استانداردها بر اساس نیازهای خاص صنایع مختلف و در کشورهای گوناگون تعریف شده‌اند و به منظور اطمینان از کیفیت و قابلیت اطمینان فلزات در کاربردهای مختلف استفاده می‌شوند. از جمله این استانداردها می‌توان به ASTM A36 برای فولاد ساختمانی، ISO 6892 برای آزمایش‌های کششی فلزات، و EN 10025 برای فولادهای سازه‌ای اشاره کرد.
نتیجه
فلزات سمی به دلیل اثرات مضر آنها بر سلامت و محیط زیست، نگرانی قابل توجهی هستند. تلاش‌های مستمر برای کاهش قرار گرفتن در معرض و تنظیم استفاده از این فلزات ضروری است تا آینده ای امن تر و سالم تر برای همه تضمین شود.
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *
نام*
ایمیل*
وبسایت
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
Δ
صفحه نخست
محصولات
تلگرام
اینستاگرام
